Ελληνικά Ακαδημαϊκά Αποθετήρια και Ψηφιακές Βιβλιοθήκες Ανοικτής Πρόσβασης - Περιοδικό Συνεργασία, Goethe Institut

Στο τελευταίο τεύχος του περιοδικού "Συνεργασία" του Ινστιτούτου Goethe (τεύχος 04/2007 με θέμα Ψηφιακές Βιβλιοθήκες) περιλαμβάνεται ένα άρθρο μου για τις ελληνικές ψηφιακές βιβλιοθήκες και τα ιδρυματικά αποθετήρια. Δείτε παρακάτω ένα απόσπασμα και αν θέλετε κατεβάστε το ολόκληρο σε μορφή PDF.

Ελληνικά Ακαδημαϊκά Αποθετήρια και Ψηφιακές Βιβλιοθήκες Ανοικτής Πρόσβασης

ΕυάγγελοςΜπάνος
Μηχανικός Πληροφοριακών & ΕπικοινωνιακώνΣυστημάτων
openarchives.gr – Μηχανή αναζήτησης ελληνικών ψηφιακώνβιβλιοθηκών
email: vbanos at gmail dot com

Περίληψη
Τα ιδρυματικά αποθετήρια ανοικτής πρόσβασης αποτελούν πλέον μια πραγματικότητα για τα ελληνικά ακαδημαϊκά ιδρύματα. Το παρόν άρθρο έχει στόχο να σκιαγραφήσει το τοπίο των ελληνικών ιδρυματικών αποθετηρίων, να δώσει πληροφορίες για τις συλλογές που φιλοξενούν και να περιγράψει τις τεχνολογίες που χρησιμοποιούνται για την υλοποίησή τους.

Εισαγωγή

Ιδρυματικό αποθετήριο ενός πανεπιστημίου ονομάζεται ο δικτυακός τόπος μέσα στον οποίο συλλέγεται, διαφυλάσσεται και διαδίδεται σε ψηφιακή μορφή ολόκληρη η πνευματική παραγωγή του. Η ιστορία των ιδρυματικών αποθετηρίων σε παγκόσμιο επίπεδο ξεκινάει στις αρχές της δεκαετίας του ΄90 στις ΗΠΑ, όπου γίνονται οι πρώτες οργανωμένες προσπάθειες με τη δημιουργία του δικτυακού τόπου arXiv.org από την Cornell University Library. Παράλληλα ξεκίνησε και η Open Access Movement2, μια παγκόσμια προσπάθεια για τη διάθεση δωρεάν ηλεκτρονικής πρόσβασης σε επιστημονικά περιοδικά και ερευνητικές πηγές.

Τα ελληνικά ανώτερα και ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα δραστηριοποιήθηκαν εδώ και μερικά χρόνια προς την κατεύθυνση της δημιουργίας ιδρυματικών αποθετηρίων με σκοπό να διαχειριστούν αποτελεσματικά προπτυχιακές και μεταπτυχιακές εργασίες, επιστημονικές δημοσιεύσεις, γκρίζα βιβλιογραφία, ιστορικά αρχεία ή ακόμη και εκπαιδευτικά βοηθήματα. Με βασικό χρηματοδότη τα προγράμματα Α’ και Β’ ΕΠΕΑΕΚ του Γ’ ΚΠΣ καθώς και άλλες ερευνητικές δράσεις, όπως η Κοινωνία της Πληροφορίας, αρκετά ανώτερα και ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα προχώρησαν σταδιακά τα τελευταία χρόνια στη δημιουργία υποδομών υλικού και λογισμικού που θα τους επιτρέψουν την οργάνωση ιδρυματικού αποθετηρίου με σκοπό:

• να παρουσιάσουν στο ευρύ κοινό την ερευνητική τους δραστηριότητα και γενικότερα ολόκληρη την πνευματική παραγωγή τους,
• να διατηρήσουν το περιεχόμενό τους σε μια κεντρική ασφαλή τοποθεσία,
• να αποθηκεύσουν, να διατηρήσουν και να διαχειριστούν τεκμήρια που ήταν κατακερματισμένα και δεν μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν αποτελεσματικά.

Στη συνέχεια θα δούμε ποια είναι τα σημαντικότερα ελληνικά ιδρυματικά αποθετήρια και σε ποιο στάδιο βρίσκεται η εξέλιξή τους.

Δείτε ολόκληρο το άρθρο σε μορφή PDF