Δευτέρα 8 Οκτωβρίου 2007

Ο Ελεύθερος Τύπος γράφει για τις Ψηφιακές Βιβλιοθήκες

Επιτέλους ένα mainstream μέσο ασχολείται με τις ψηφιακές βιβλιοθήκες. Ο Ελεύθερος Τύπος έχει στην σελίδα του σχετικό άρθρο με τίτλο: Από τις προθήκες στο διαδίκτυο.

Το ανακάλυψα διαβάζοντας το blog της Wicked Librarian.

Σάββατο 6 Οκτωβρίου 2007

Ελληνικά περιοδικά από το DOAJ.org στο openarchives.gr


Τα ελληνικά περιοδικά του Directory of Open Access Journals (DOAJ) προστίθενται από σήμερα στο ευρετήριο του openarchives.gr.

Το Directory of Open Access Journals περιέχει υψηλού επιπέδου επιστημονικά περιοδικά ανοικτής πρόσβασης (open access) τα οποία παρέχονται εντελώς δωρεάν. Το DOAJ περιέχει στον κατάλογό του περιοδικά σε διάφορες γλώσσες και ποικίλα επιστημονικά πεδία. Αυτή την στιγμή το ευρετήριό του αριθμεί 2858 περιοδικά και 151395 τεκμήρια. Η ανάπτυξη και η χρηματοδότηση του project γίνεται από τις βιβλιοθήκες του Lund University.

Από το DOAJ δεν θα μπορούσαν να λείπουν και ελληνικά περιοδικά. Έτσι, εντόπισα στον κατάλογό του τα παρακάτω:

Μετά από αρκετές προσπάθειες OAI-PMH harvesting και φιλτραρίσματος των αποτελεσμάτων κατάφερα να δημιουργήσω έναν μηχανισμό που απομονώνει το περιεχόμενο των ελληνικών περιοδικών και τα εισάγει στο ευρετήριο του openarchives.gr.

Ανάπτυξη ψηφιακής βιβλιοθήκης και ιδρυματικού αποθετηρίου στην Κεντρική Βιβλιοθήκη ΕΜΠ

Μία από τις νεότερες ψηφιακές βιβλιοθήκες που τέθηκαν σε λειτουργία είναι αυτή του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου στην διεύθυνση: http://dspace.lib.ntua.gr. Οι υπεύθυνοι του έργου Δρ. Αλέξανδρος Κουλούρης, Διονύσης Κόκκινος & Άγγελος Αναγνωστόπουλος βρέθηκαν στο 16ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών όπου και παρουσίασαν την δουλειά τους.

Ανάπτυξη ψηφιακής βιβλιοθήκης και ιδρυματικού αποθετηρίου στην Κεντρική Βιβλιοθήκη ΕΜΠ

Abstract:

Περιγράφεται η ανάπτυξη ψηφιακής βιβλιοθήκης και ιδρυματικού αποθετηρίου στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο (ΕΜΠ). Το έργο συν-χρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (75%) και από εθνικούς πόρους (25%) – (ΕΠΕΑΕΚ ΙΙ). Η ψηφιακή βιβλιοθήκη χρησιμοποιεί το λογισμικό DSpace και περιέχει σπάνιες ψηφιοποιημένες συλλογές και ένα υπό ανάπτυξη ιδρυματικό αποθετήριο με ηλεκτρονικές διπλωματικές, μεταπτυχιακές και διδακτορικές διατριβές (βλ. ETDs).

Από τη μία, η Κεντρική Βιβλιοθήκη επιχειρεί να προάγει την ελληνική πολιτιστική κληρονομιά, παρέχοντας σπάνιο ψηφιοποιημένο περιεχόμενο. Τρέχουσα ψηφιοποίηση, περιλαμβάνει δύο μοναδικούς στα Βαλκάνια τίτλους ελληνικών περιοδικών, τον Αρχιμήδη και τον Προμηθέα και περίπου 800 σπάνια βιβλία, που αποτελούν μέρος της Ελληνικής Επιστημονικής και Τεχνικής Βιβλιογραφίας (1830-1940). Σκοπός της παρούσας ψηφιοποιημένης συλλογής βιβλίων, είναι η διευκόλυνση των ερευνητών που ασχολούνται με την ιστορία των επιστημών και της τεχνολογίας.

Από την άλλη, στο ιδρυματικό αποθετήριο κατατίθενται, για την ώρα, μόνο ETDs του ΕΜΠ. Ωστόσο, σχέδια περιλαμβάνουν την κατάθεση και διατήρηση, του συνόλου της γκρίζας βιβλιογραφίας (επιστημονικές δημοσιεύσεις, κλπ.) που παράγονται στο ΕΜΠ. Πρωταρχικός σκοπός είναι να εγκαθιδρυθούν νέες ρουτίνες στην ακαδημαϊκή κοινότητα αναφορικά με την ηλεκτρονική υποβολή και αυτο-αρχειοθέτηση των ETDs. Υπάρχει ήδη σχετική απόφαση της Συγκλήτου του Ιδρύματος, που μας δίνει το δικαίωμα της συλλογής-αποθήκευσης των ETDs και την ευχέρεια του ορισμού των απαραίτητων προδιαγραφών, προτύπων και διαδικασιών για την συγγραφή, ηλεκτρονική υποβολή, αποθήκευση και πρόσβαση των ETDs. Ακολουθούνται τα υποδείγματα συγγραφής των σχολών του ΕΜΠ, ωστόσο, προσδοκούμε στην υλοποίηση ενός ευέλικτου, ενοποιημένου και μοναδικού υποδείγματος που θα βασίζεται στον οδηγό ETD της UNESCO.

Μέχρι τώρα πρόοδος αποτελεί η ανάπτυξη και υλοποίηση της διαδικτυακής φόρμας υποβολής ETDs και η σχετική online βοήθεια στα ελληνικά και στα αγγλικά, οι απαραίτητες τροποποιήσεις και προσθήκες Dublin Core (DC) πεδίων μεταδεδομένων για την ETD DC εγγραφή, και οι πολιτικές, αποθήκευσης και πρόσβασης μεταδεδομένων και ETDs. Έχει ήδη υλοποιηθεί το σύστημα ηλεκτρονικής υποβολής, μια ξεχωριστή διαδικτυακή εφαρμογή, η οποία δρα ως ενδιάμεσος μεταξύ του DSpace και του τελικού χρήστη και έχει ξεκινήσει η πιλοτική εφαρμογή του (Ιούνιος 2007). Επιπροσθέτως, αλλαγές έχουν γίνει στον κώδικα και στο γραφικό περιβάλλον του DSpace με στόχο την ικανοποίηση των αναγκών των χρηστών. Τρέχοντα βήματα, περιλαμβάνουν την αποτίμηση της πιλοτικής περιόδου λειτουργίας του ιδρυματικού αποθετηρίου, εστιάζοντας στην αντίδραση της επιστημονικής κοινότητας αναφορικά με την αυτο-αρχειοθέτηση και ηλεκτρονική υποβολή.

Για λόγους διαλειτουργικότητας, διατήρησης μεταδεδομένων και ολοκλήρωσης, τα ETDs είναι προσβάσιμα από το δημόσιο κατάλογο (OPAC) της βιβλιοθήκης και το DSpace. Οι συγγραφείς, υποβάλλουν τη δήλωση αποδέσμευσης στην οποία καθορίζουν την πολιτική πρόσβασης που επιθυμούν (π.χ. παγκόσμια πρόσβαση, ΕΜΠ πρόσβαση και έλλειψη πρόσβασης) και έπειτα, τα μεταδεδομένα και το πλήρες κείμενο του ETD. Οι υλοποιημένες πολιτικές πρόσβασης είναι χρηστοκεντρικές και βασίζονται σε διεθνή πρότυπα και πρακτικές (π.χ. NDLTD).

Μελλοντικά σχέδια περιλαμβάνουν την εξατομίκευση, την ολοκλήρωση ψηφιακών συλλογών και υπηρεσιών, τη δυνατότητα αναζήτησης πλήρους κειμένου, την υλοποίηση ομόσπονδης αναζήτησης σε όλες τις ετερογενείς πηγές (ψηφιακή βιβλιοθήκη, ιδρυματικό αποθετήριο, δημόσιος κατάλογος, κλπ.), την αυτόματη εισαγωγή μεταδεδομένων στο DSpace, την υποβολή των αλλαγών κώδικα και διεπαφής στη σχετική κοινότητα ανάπτυξης του DSpace και τη συμμετοχή στην κίνηση – συλλογικό κατάλογο του NDLTD.

Δευτέρα 1 Οκτωβρίου 2007

16ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών και Ψηφιακές Βιβλιοθήκες

Από σήμερα 1 Οκτωβρίου και για 3 ημέρες λαμβάνει χώρα το 16ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών που διοργανώνεται φέτος από το Πανεπιστήμιο Πειραιώς.

Δεν θα μπορούσαν να λείπουν οι εισηγήσεις σχετικές με Ψηφιακές Βιβλιοθήκες. Έτσι, αύριο Τρίτη στην 6η Α Παράλληλη Συνεδρία: Ανοιχτή Πρόσβαση και οι συνέπειές της θα υπάρχουν οι παρουσιάσεις:

  • Α. Κουλούρης, Δ. Κόκκινος, Α. Αναγνωστόπουλος: Ανάπτυξη ψηφιακής βιβλιοθήκης και ιδρυματικού αποθετηρίου στην Κεντρική Βιβλιοθήκη ΕΜΠ.
  • Π. Γεωργίου, Φ. Παπαδάτου: Ψηφιακό Ελληνικό περιεχόμενο και ανοικτή πρόσβαση.
  • Ρ. Θεοδώρου: Βιωσιμότητα των επιστημονικών περιοδικών ανοικτής πρόσβασης.
Ελπίζω να μπορέσω να βρω τις παρουσιάσεις για τις δημοσιεύσω στο openarchives blog τις επόμενες ημέρες.

Στατιστικά ελληνικών ψηφιακών βιβλιοθηκών για τον Σεπτέμβριο

Έγινε σήμερα η καθιερωμένη ενημέρωση των στατιστικών των ψηφιακών βιβλιοθηκών του openarchives.gr για τον μήνα Σεπτέμβριο. Δείτε τα στην διεύθυνση: http://openarchives.gr/statistics .

Aξιοσημείωτη είναι η αύξηση που παρουσιάζει η ψηφιακή βιβλιοθήκη Κοσμόπολις του Πανεπιστημίου Πατρών καθώς με την προσθήκη αρκετών νέων ψηφιακών περιοδικών (δείτε εδώ το σχετικό post) έφτασε πλέον στα 31142 τεκμήρια. Κατά τα άλλα υπήρχαν αρκετές δεκάδες καταχωρήσεις στις περισσότερες από τις ψηφιακές βιβλιοθήκες.

Με την Ψηφιακή Βιβλιοθήκη Πέργαμος του Παν. Αθηνών τι γίνεται άραγε; Εδώ και αρκετούς μήνες δεν βλέπω καμία αλλαγή αν και στην αρχική σελίδα της αναφέρει ότι μέχρι το τέλος του 2007 θα φιλοξενήσει 4 ακόμα νέες συλλογές.

Σάββατο 22 Σεπτεμβρίου 2007

63.000~ τεκμήρια στο ευρετήριο του openarchives.gr

Το πλήθος των τεκμηρίων στο ευρετήριο του openarchives.gr έχει ξεπεράσει και τις ποιο αισιόδοξες προβλέψεις μου. Αυτή την στιγμή ευρετηριάζονται 62.720 τεκμήρια και 11 ψηφιακές βιβλιοθήκες. Πέρυσι τέτοια εποχή το ευρετήριο αριθμούσε περίπου 30.000 τεκμήρια και 4 ψηφιακές βιβλιοθήκες.

Από ότι φαίνεται οι ψηφιακές βιβλιοθήκες και τα ακαδημαϊκά αποθετήρια αναπτύσσονται γρήγορα στην Ελλάδα, αν και είμαστε ακόμη πολύ πίσω σε σχέση με τις ανεπτυγμένες χώρες (και σε αυτόν τον τομέα).

H Γερμανία για παράδειγμα διαθέτει 79 αποθετήρια με ~250.000 τεκμήρια σύμφωνα με το Registry of Open Access Repositories (ROAR). Δείτε αναλυτικά στοιχεία...

Το Ηνωμένο Βασίλειο διαθέτει ~350.000 τεκμήρια με 102 αποθετήρια. Δείτε αναλυτικά...



Παρασκευή 21 Σεπτεμβρίου 2007

Νέα περιοδικά στη συλλογή Κοσμόπολις

Η ψηφιακή συλλογή Κοσμόπολις του Πανεπιστημίου Πατρών εμπλουτίστηκε πριν λίγες ημέρες με πέντε νέα περιοδικά:

Η συλλογή Κοσμόπολις με τις νέες προσθήκες περιλαμβάνει πλέον το πλήρες κείμενο 19 τίτλων ελληνικών λογοτεχνικών περιοδικών του 19ου και των αρχών του 20ου αιώνα. Η συλλογή υλοποιήθηκε στα πλαίσια του έργου "ΤΗΛΕΦΑΕΣΣΑ". Διαβάστε αναλυτικά...

Η συλλογή Κοσμόπολις είναι η μεγαλύτερη σε μέγεθος ελληνική συλλογή που βρίσκεται καταχωρημένη στο openarchives.gr με 31431 έγγραφα. Συγχαρητήρια στο Παν. Πατρών και
ιδιαίτερα στην Βιβλιοθήκη & Υπηρεσία Πληροφόρησης για την προώθηση των ψηφιακών αποθετηρίων ανοικτής πρόσβασης. Πρέπει να σημειωθεί ότι εκτός από την συλλογή Κοσμόπολις το Πανεπιστήμιο Πατρών αναπτύσσει ακόμη δύο ψηφιακές βιβλιοθήκες: