Παραδόθηκε σήμερα στην αρμόδια για το ψηφιακό θεματολόγιο Αντιπρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κυρία Neelie Kroes, και στην κυρία Ανδρούλλα Βασιλείου, Επίτροπο αρμόδια για την εκπαίδευση και τον πολιτισμό, η έκθεση της Επιτροπής Σοφών (υψηλού επιπέδου ομάδα προβληματισμού) για την ψηφιοποίηση της ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς. Η έκθεση προτρέπει τα κράτη μέλη να εντείνουν τις προσπάθειές τους για την ανάρτηση, στο διαδίκτυο, των συλλογών που διατηρούν σε όλες τις βιβλιοθήκες, τα αρχεία και τα μουσεία τους. Στην έκθεση επισημαίνονται τα οφέλη που συνεπάγεται η διευκόλυνση της πρόσβασης στον πολιτιστικό πλούτο και στη γνώση που διαθέτει η Ευρώπη.
Υπογραμμίζονται επίσης τα δυνητικά οικονομικά οφέλη από την ψηφιοποίηση, και μέσω συμπράξεων δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, για την ανάπτυξη καινοτόμων υπηρεσιών σε πεδία όπως ο τουρισμός, η έρευνα και η εκπαίδευση. Η έκθεση υποστηρίζει την ενίσχυση της ψηφιακής βιβλιοθήκης Europeana, που αποτελεί στόχο του ψηφιακού θεματολογίου, και προτείνει λύσεις για την ανάρτηση, στο διαδίκτυο, έργων που καλύπτονται από δικαιώματα δημιουργού. Η Επιτροπή Σοφών σχετικά με την ψηφιοποίηση απαρτίζεται από τον Maurice Lévy, την Elisabeth Niggemann και τον Jacques de Decker (βλ. IP/10/456). Οι συστάσεις της έκθεσης θα τροφοδοτήσουν την ευρύτερη στρατηγική της Επιτροπής, στο πλαίσιο του ψηφιακού θεματολογίου για την Ευρώπη, με στόχο να βοηθήσει τα πολιτιστικά ιδρύματα να πραγματοποιήσουν τη μετάβαση προς την ψηφιακή εποχή.
Η κυρία Neelie Kroes δήλωσε τα εξής: «Ευχαριστώ θερμά τους τρεις "σοφούς" για τις εποικοδομητικές προτάσεις τους σχετικά με το πώς μπορούμε να προκαλέσουμε την "Ψηφιακή Αναγέννηση" στην Ευρώπη. Η ανάρτηση, στο διαδίκτυο, των συλλογών που διατηρούν τα μουσεία και οι βιβλιοθήκες μας όχι μόνο θα προβάλει την πλούσια ιστορία και τον πολιτισμό της Ευρώπης, αλλά μπορεί επίσης να αποτελέσει την απαρχή μιας νέας εποχής με οφέλη για την εκπαίδευση, την καινοτομία και τη δημιουργία νέων οικονομικών δραστηριοτήτων. Υψηλής ποιότητας περιεχόμενο θα παρέχεται στο διαδίκτυο για πολλές γενιές.»
Η κυρία Ανδρούλλα Βασιλείου πρόσθεσε: «Η ομάδα προβληματισμού έχει εξισορροπήσει τα συμφέροντα των δημιουργών με τις επιταγές του μεταβαλλόμενου περιβάλλοντος στην ψηφιακή εποχή Πρέπει να βρούμε τρόπους και μέσα γι’ αυτή την εξισορρόπηση σε όλα τα ζητήματα όπου οι πολιτιστικοί και δημιουργικοί παραγωγικοί κλάδοι αντιμετωπίζουν τις προκλήσεις της μετάβασης στην ψηφιακή εποχή. Ο πολιτισμός και η πολιτιστική κληρονομιά στην ψηφιακή εποχή προσφέρουν σειρά ευκαιριών για τις Ευρωπαϊκές οικονομίες και κοινωνίες.»
Τα βασικά συμπεράσματα και οι συστάσεις της έκθεσης, με τίτλο «Νέα Αναγέννηση», είναι τα εξής:
- Η δικτυακή πύλη Europeana θα πρέπει να καταστεί το κεντρικό σημείο αναφοράς για την επιγραμμική (online) πρόσβαση στην πολιτιστική κληρονομιά της Ευρώπης. Τα κράτη μέλη πρέπει να εξασφαλίσουν ότι παντός είδους υλικό που έχει ψηφιοποιηθεί με δημόσια χρηματοδότηση θα είναι διαθέσιμο στην ιστοσελίδα και ότι όλα τα αριστουργήματα που διαθέτει το Δημόσιο θα έχουν γίνει προσβάσιμα μέσω της Europeana μέχρι το 2016. Τα πολιτιστικά ιδρύματα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη μέλη θα πρέπει να συμμετέχουν δραστήρια στην Europeana, και να την προωθούν.
- Πρέπει να καταστεί δυνατή η επιγραμμική πρόσβαση σε έργα που καλύπτονται από δικαιώματα δημιουργού αλλά δεν διανέμονται πλέον σε εμπορικό επίπεδο, Εναπόκειται κυρίως στους κατόχους των δικαιωμάτων η ψηφιοποίηση και η εκμετάλλευση των έργων αυτών. Ωστόσο, εάν οι κάτοχοι δικαιωμάτων δεν το κάνουν, τα πολιτιστικά ιδρύματα πρέπει να έχουν τα χρονικά περιθώρια για την ψηφιοποίηση και τη δημοσιοποίηση του υλικού, για την οποία θα πρέπει να αμείβονται οι κάτοχοι των δικαιωμάτων.
- Οι κανόνες της ΕΕ για τα «ορφανά» έργα (δηλαδή έργα των οποίων οι κάτοχοι δικαιωμάτων δεν είναι δυνατόν να προσδιοριστούν) πρέπει να εγκριθούν το συντομότερο δυνατό. Στην έκθεση προσδιορίζονται οκτώ βασικές προϋποθέσεις για τυχόν λύση.
- Τα κράτη μέλη πρέπει να αυξήσουν σημαντικά τη χρηματοδότηση για την ψηφιοποίηση, προκειμένου να δημιουργήσουν θέσεις εργασίας και ανάπτυξη στο μέλλον. Τα κεφάλαια που απαιτούνται για την κατασκευή 100 χιλιομέτρων οδικού δικτύου θα κάλυπταν την ψηφιοποίηση του 16% του συνόλου των βιβλίων που υπάρχουν στις βιβλιοθήκες της ΕΕ ή του συνόλου του ακουστικού περιεχομένου που διαθέτουν τα πολιτιστικά ιδρύματα των κρατών μελών.
- Πρέπει να ενθαρρυνθούν συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα για την ψηφιοποίηση. Θα πρέπει να είναι διαφανείς, χωρίς αποκλεισμούς και δίκαιες για όλους τους εταίρους, και να καταλήγουν σε διασυνοριακή πρόσβαση στο ψηφιοποιημένο υλικό για όλους. Η προνομιακή χρήση του ψηφιακού υλικού που χορηγείται σε εταίρο του ιδιωτικού τομέα πρέπει να μην υπερβαίνει τα επτά έτη. Για να εξασφαλίζεται η διατήρηση των συλλογών σε ψηφιακή μορφή, θα πρέπει να αρχειοθετείται στην Europeana δεύτερο αντίγραφο του πολιτιστικού υλικού. Επιπλέον, θα πρέπει να αναπτυχθεί σύστημα ώστε να κατατίθεται μία μόνον φορά παντός είδους πολιτιστικό υλικό που σήμερα πρέπει να κατατεθεί σε πολλές χώρες.
Οι συστάσεις της Επιτροπής Σοφών θα τροφοδοτήσουν την ευρύτερη στρατηγική της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, στο πλαίσιο του ψηφιακού θεματολογίου για την Ευρώπη, με στόχο να βοηθήσουν τα πολιτιστικά ιδρύματα να πραγματοποιήσουν τη μετάβαση προς την ψηφιακή εποχή και να αναζητηθούν νέα και αποτελεσματικά επιχειρηματικά μοντέλα που επιταχύνουν την ψηφιοποίηση, επιτρέποντας ταυτόχρονα δίκαιη αμοιβή των κατόχων των δικαιωμάτων, όπου χρειάζεται (βλ. IP/10/581, MEMO/10/199 και MEMO/10/200). Επιπλέον, οι συστάσεις θα είναι χρήσιμες κατά την κατάρτιση σχεδίου από την Επιτροπή για βιώσιμο μοντέλο χρηματοδότησης της Europeana μέχρι το 2012.
Η δικτυακή πύλη
europeana.eu ήδη προσφέρει πρόσβαση σε περισσότερα από 15 εκατομμύρια ψηφιοποιημένα βιβλία, χάρτες, φωτογραφίες, αποσπάσματα ταινιών, πίνακες ζωγραφικής και μουσικά αποσπάσματα, αλλά πρόκειται για μόνο μέρος των έργων που βρίσκονται στην κατοχή πολιτιστικών ιδρυμάτων της Ευρώπης (βλ.
IP/10/1524). Το μεγαλύτερο μέρος ψηφιοποιημένου υλικού αφορά παλαιότερα έργα που έχει στην κατοχή του το Δημόσιο, ώστε να αποφευχθούν τυχόν διεκδικήσεις για έργα που καλύπτονται από δικαιώματα δημιουργού.
Ιστορικό
Η Επιτροπή Σοφών απαρτίζεται από τον Maurice Lévy (Πρόεδρο και Διευθύνοντα Σύμβουλο της εταιρείας διαφήμισης και επικοινωνίας Publicis), την Elisabeth Niggemann (Γενική Διευθύντρια της εθνικής βιβλιοθήκης της Γερμανίας και πρόεδρος του Ιδρύματος Europeana) και τον Jacques De Decker (συγγραφέα και Μόνιμο Γραμματέα της Βασιλικής Ακαδημίας του Βελγίου για τη γαλλική γλώσσα και λογοτεχνία).
Ο σύνδεσμος προς τις συστάσεις της Επιτροπής Σοφών ευρίσκεται στην ιστοσελίδα:
